1. กฎหมายและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
1.1 พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510
-
การโฆษณายาต้องได้รับอนุญาตจาก สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
-
ข้อห้ามสำคัญ: ห้ามใช้คำว่า หายขาด, ดีที่สุด, หรืออ้างว่ารักษาได้ทุกโรค
1.2 พระราชบัญญัติเครื่องมือแพทย์ พ.ศ. 2551
-
เครื่องมือแพทย์บางประเภทต้องขออนุญาตก่อนโฆษณา
-
ข้อห้าม: ห้ามอ้างสรรพคุณเกินจริง หรือทำให้เข้าใจผิดเกี่ยวกับการรักษา
1.3 พระราชบัญญัติเครื่องสำอาง พ.ศ. 2558
-
ไม่ต้องขออนุญาตก่อนโฆษณา แต่ต้องปฏิบัติตามประกาศ อย.
-
ข้อห้าม: ห้ามอ้างรักษาโรค หรือเปลี่ยนโครงสร้างร่างกายถาวร
2. หลักการโฆษณาที่ถูกต้อง
-
ข้อความต้องตรงกับความจริง และพิสูจน์ได้
-
หลีกเลี่ยงภาพ “ก่อน–หลัง” ที่ชวนให้เข้าใจผิด
-
ใช้คำเตือนตามที่กฎหมายกำหนด
-
ใช้ถ้อยคำสุภาพ ไม่ชวนเชื่อเกินจริงหรือส่อไปในทางอนาจาร
3. Check-list สำหรับผู้ทำโฆษณา
ก่อนเผยแพร่โฆษณา ควรตรวจสอบตามรายการนี้
✅ ตรวจสอบเอกสารอนุญาตโฆษณา – ยาและเครื่องมือแพทย์ต้องมีเลขอนุญาตจาก อย.
✅ ข้อความต้องตรงกับหลักฐาน – มีเอกสารอ้างอิง เช่น ผลวิจัย หรือการทดสอบ
✅ หลีกเลี่ยงคำกล่าวอ้างเกินจริง – เช่น “ดีที่สุด”, “เห็นผลทันที”, “หายขาด”
✅ งดใช้ภาพหลอกลวง – เช่น ภาพเปรียบเทียบก่อน–หลังที่ตกแต่งเกินจริง
✅ ใส่คำเตือนและข้อควรระวังครบถ้วน – ตามข้อกำหนดของแต่ละประเภทสินค้า
✅ ตรวจสอบภาษาและโทนเนื้อหา – ไม่ใช้คำส่อไปในทางอนาจารหรือชวนให้เข้าใจผิด
4. ตารางสรุปข้อห้ามตามแต่ละกฎหมาย
| ประเภทสินค้า | กฎหมายที่เกี่ยวข้อง | ต้องขออนุญาตโฆษณา | ข้อห้ามสำคัญ | หน่วยงานกำกับ |
|---|---|---|---|---|
| ยา | พ.ร.บ. ยา พ.ศ. 2510 | ✅ ต้องขออนุญาต | ห้ามอ้างรักษาได้ทุกโรค, ห้ามใช้คำว่า "หายขาด" หรือ "ดีที่สุด" | อย. |
| เครื่องมือแพทย์ | พ.ร.บ. เครื่องมือแพทย์ พ.ศ. 2551 | ✅ ต้องขออนุญาต (บางประเภท) | ห้ามอ้างประสิทธิภาพเกินจริง, ห้ามทำให้เข้าใจผิดเกี่ยวกับการรักษา | อย. |
| เครื่องสำอาง | พ.ร.บ. เครื่องสำอาง พ.ศ. 2558 | ❌ ไม่ต้องขออนุญาต | ห้ามอ้างรักษาโรค, ห้ามใช้ข้อความว่าปรับโครงสร้างร่างกายถาวร | อย. |
5. บทลงโทษเมื่อทำผิด
-
โทษปรับ สูงสุดหลายแสนบาท ขึ้นอยู่กับประเภทสินค้าและความผิด
-
โทษจำคุก สำหรับความผิดร้ายแรง เช่น โฆษณายาที่ไม่ได้รับอนุญาต
-
สั่งระงับหรือเพิกถอนโฆษณา ทันที
